Acupunctuur bij en na prostaatkanker

Jaarlijks krijgen zo’n 14.500 mannen in Nederland de diagnose prostaatkanker. IKNL verwacht komende jaren een flinke stijging in diagnose en sterfte, mede ten gevolge van de groei en dubbele vergrijzing van onze samenleving (meer ouderen, die ook ouder worden). Reden genoeg om extra bewustwording te creëren voor prostaatkanker en nadruk te leggen op vroege opsporing, preventie, behandelmogelijkheden en complementaire ondersteuning zoals acupunctuur.

Acupunctuur kan een waardevolle ondersteuning bieden bij de behandeling van prostaatcarcinoom ofwel prostaatkanker. Prostaatkanker wordt binnen de Chinese geneeskunde (TCM) niet alleen gezien als fysiek probleem, maar vooral als verstoring van het balans tussen lichaam, geest en omgeving. In tegenstelling tot de westerse geneeskunde, die vooral gericht is op het identificeren van de tumor en de celmutaties, kijkt de TCM naar onderliggende patronen van disharmonie die de basis vormen voor de ziekte.  In deze blog lees je meer over de Chinese visie op prostaatkanker, mogelijke oorzaken van prostaatkanker volgens de principes van de Chinese geneeskunde, veel voorkomende pathologieën, en hoe je als acupuncturist mannen met prostaatkanker kunt ondersteunen gedurende hun behandeltraject en/of herstelproces.

Heb je zelf prostaatkanker of iemand in je omgeving? En wil je meer weten over de mogelijkheden van acupunctuur bij prostaatkanker? Of duizelen de termen nu al omdat je weinig of geen kennis hebt van de Chinese geneeskunde? Lees dan de blog "Prostaatkanker en acupunctuur" op mijn praktijksite, waarin ik in meer begrijpelijke taal uitleg wat acupunctuur bij prostaatkanker kan betekenen.

Interne en externe factoren die borstkanker kunnen bevorderen 

Volgens de Chinese geneeskunde wordt prostaatkanker veroorzaakt door een combinatie van interne en externe factoren. Intern bekeken liggen een Milt deficiëntie, Nier uitputting en een zwakke Sanjiao aan de basis. Hoewel er verschillende oorzaken voor prostaatkanker zijn binnen de TCM, is het uiteindelijke resultaat verstoring van de Qi en Bloed stroom, Qi stagnatie en Bloedstase, en ophoping van toxines en stase. Uiteindelijk leidt dit tot de vorming van tumoren die de doorgang van urine belemmeren, wat moeilijk urineren en urineretentie geeft.

Interne factoren

Interne factoren die - in combinatie met externe factoren - kunnen leiden tot prostaatkanker zijn vooral:

• Milt deficiëntie; Milt zorgt voor een goede transformatie en transport functie, scheidt het heldere en troebele van elkaar. Bij verstoring van deze functie kan de scheiding niet goed plaatsvinden en het troebele Yin niet dalen om afgevoerd te worden. Hierdoor ontstaat een geremde urinelozing of urineretentie (het onvermogen om de blaas te legen).
• Nier deficiëntie; Nier wordt binnen de TCM geassocieerd met reproductieve organen en het mannelijke voortplantingssysteem. Daarnaast is de Nier verantwoordelijk voor de open- en sluitfunctie van de onderste openingen, waaronder de Blaas. Bij een zwakke Nier functie kan Nier Qi onvoldoende getransformeerd worden, waardoor het Water en de onderste openingen niet goed worden gereguleerd.
• Zwakke Sanjiao; naast Milt en Nier speelt de Drievoudige Verwarmer (Sanjiao) een belangrijke rol in het genereren van een vloeiende urinestroom. Sanjiao is afhankelijk van de kwaliteit van Long, Milt en Nier. Daarnaast belemmeren een Lever Qi deficiëntie en stagnatie, en een Bloedstase de Qi transformatie in Sanjiao, wat kan leiden tot een urineblokkade.
• Damp-Hitte accumulatie: een laatste belangrijke interne factor bij prostaatkanker is Damp-Hitte. Damp-Hitte ontstaat o.a. door langdurig ongezonde voeding (zoals vet en pittig voedsel) en overmatig alcoholgebruik in combinatie met een zwakke Yun Hua functie van Milt. Wanneer Damp en Hitte zich ophopen in de Onderste Warmer (onderbuik en bekkengebied), kan dit bijdragen aan de vorming van tumoren in de prostaat.

Externe factoren

Externe factoren die - in combinatie met interne factoren - kunnen leiden tot prostaatkanker zijn:  

• Ongezonde voeding: veel bewerkt voedsel, dierlijke vetten en suikers kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van Damp-Hitte in het lichaam. Vanuit TCM-perspectief zorgt Damp-Hitte voor stagnatie van Qi en bloed, wat op lange termijn kan leiden tot de vorming van kanker.
• Leefstijl en omgevingsfactoren: gebrek aan lichaamsbeweging, langdurige blootstelling aan gifstoffen (bijvoorbeeld pesticiden of zware metalen), overmatig alcoholgebruik en chronische stress verzwakken het immuunsysteem en verstoren de Qi circulatie, wat uiteindelijk de kans op prostaatkanker kan vergroten

Behandelprincipe bij prostaatkanker: het herstellen van evenwicht

Acupunctuur biedt een waardevolle ondersteuning bij de behandeling van prostaatkanker. De behandeling is niet gericht op de kanker zelf, maar op het versterken van het zelfhelend vermogen van het lichaam om terug in balans te komen en bijwerkingen van reguliere behandeling te verminderen. Om te komen tot de juiste ondersteuning bij prostaatkanker is het belangrijk een onderscheid te maken tussen deficiëntie en exces. Volte patronen zijn vaak het gevolg van Damp-Hitte accumulatie, obstructie van troebelheid en stase, Lever uitputting en Qi stagnatie. Leegte patronen zijn vaak het gevolg van Milt Qi die niet kan stijgen, Nier Yang deficiëntie, verzwakking van Vuur bij de ‘Poort van Vitaliteit’ ofwel GV 4 Mìngmén en geremde Qi transformatie.

Het behandelingsprincipe voor prostaatkanker zou zich in eerste instantie moeten richten op het vrijmaken van de Waterpassages en afhankelijk van het type pathologie:

• Exces: het elimineren van Damp-Hitte, het oplossen van Qi stagnatie en Bloedstase, en het bevorderen van de functionele activiteiten van Qi om de Waterpassages vrij te maken
• Deficiëntie: het tonifiëren van Milt en Nier, het versterken van Qi en het stimuleren van Qi circulatie zodat urine kan worden vrijgegeven

Daarnaast kijk je naar de pathologische veranderingen in Milt, Nier en Lever. Acupunctuur wordt alleen gebruikt als ondersteunende therapie bij de behandeling van prostaatkanker met punten op Milt en Nier of lokale punten. Denk hierbij aan CV 3, CV 4, CV 6, ST 36, ST 25 en SP 6. Ben voorzichtig met de inzet van suppletie of kruidenextracten met diuretisch effect. Het vrijmaken of bevorderen van urineren mag alleen onder deskundige begeleiding en in overleg met de behandelend arts.

Acupunctuur biedt een waardevolle ondersteuning bij de behandeling van prostaatkanker. Door de balans van Qi en Bloed te herstellen, Nier Qi te versterken, Damp-Hitte te elimineren en Wei Qi te ondersteunen, kunnen acupuncturisten een belangrijke rol spelen in het verminderen van klachten en het verbeteren van de levenskwaliteit van mannen met prostaatkanker. Kanker vereist een holistische benadering waarbij zowel de fysieke als emotionele aspecten van de patiënt worden meegenomen in de behandeling.

Ben je acupuncturist en wil je hier meer over weten? Meld je dan aan voor één van mijn bijscholingen.